De Zwerfinator heeft een handhavingsverzoek ingediend waarin wordt gevraagd maatregelen te nemen tegen bedrijven die plastic flesjes op de markt zetten waarvan de etiketten te snel loslaten. Hij stelt dat hiermee niet wordt voldaan aan de wettelijke eis dat de statiegeldmarkering onuitwisbaar op de verpakking moet zijn aangebracht.
Grote afname blikjes en plastic flesjes
Uit het vandaag verschenen rapport van Dirk “Zwerfinator” Groot blijkt dat het aantal blikjes en plastic flesjes met statiegeldplicht in het zwerfafval sinds 2020 met 80% is afgenomen. Het aantal drankverpakkingen zonder statiegeldplicht nam daarentegen met 20% toe, vooral doordat er meer plastic flesjes met zuiveldranken, drankkartons en drinkzakken worden gevonden. De totale hoeveelheid drankverpakkingen nam met 65% af.
“Dit is natuurlijk een grote vooruitgang. Voor de uitbreiding van statiegeld bestond zo’n 40% van het volume en gewicht van het zwerfafval uit drankverpakkingen en de totale hoeveelheid zwerfafval nam hierdoor ook af. Het probleem van extra zwerfafval door opengetrokken prullenbakken komt veel in het nieuws, maar uit onderzoek van begin November blijkt dat dit alleen in drukke delen van grote steden speelt en in de rest van het land niet of nauwelijks.” aldus Groot, waarna hij meteen toevoegt dat er nog veel te winnen valt als het systeem wordt verbeterd en als er statiegeldplicht komt op alle drankverpakkingen.
Helft drankverpakkingen is zonder statiegeldplicht
In de rapportage van Groot, waarvan de cijfers sinds 2019 ook worden meegenomen in de rapportages van Rijkswaterstaat, is te zien dat er op de helft van de drankverpakkingen in het zwerfafval geen statiegeldplicht zit. Hij pleit daarom voor uitbreiding van statiegeld naar alle drankverpakkingen, met name naar alle plastic flessen en de drankkartons. Daarnaast blijkt dat een groot deel van de blikjes en plastic flesjes met statiegeldplicht niet in te leveren zijn omdat ze te beschadigd zijn of omdat het etiket is verdwenen.
Groot zegt hierover “Er zijn mensen die nog steeds blikjes en plastic flesjes op straat gooien, ondanks de 15 cent die ze waard zijn. Maar anderen rapen ze snel op, voor het geld. Platte of zwaar gedeukte blikjes en plastic flesjes kun je bijna nergens inleveren, dus die blijven net zo lang liggen als de drankverpakkingen zonder statiegeld. Het ILT heeft Verpact opdracht gegeven hier iets aan te doen. Dat kan handmatig of met betere innametechnieken.”
Veel plastic flesjes met statiegeldplicht kunnen niet worden ingeleverd
Uit het onderzoek blijkt daarnaast dat driekwart van de plastic flesjes met statiegeldplicht in het zwerfafval niet kunnen worden ingeleverd. Op de helft van deze flesjes zit geen etiket meer. Op het etiket staan het statiegeldogo en de streepjescode die nodig is voor inname en de terugbetaling van het statiegeld. Hiermee wordt volgens Groot de wet overtreden, daarin staat dat de statiegeldmarkering onuitwisbaar op de fles moet zijn aangebracht, en dat is hier niet het geval.
Groot maakt hier al sinds de invoering van statiegeld op plastic flesjes melding van in zijn rapporten, diverse media besteedden er aandacht aan, hij vertelde erover in de Tweede Kamer en er werden Kamervragen over gesteld waarop de staatssecretaris antwoordde dat de handhaving hiervan bij het ILT ligt.
“Ik heb hierover ook de afgelopen twee jaar regelmatig contact gehad met het ILT, maar effectief is er helaas niets mee gedaan. ILT stuurt aan op meer innamepunten en hoger statiegeld en inname van beschadigde blikjes en plastic flesjes, daar ben ik ook voorstander van, maar al krijgen we tien keer zoveel innamepunten en worden platte flesjes en blikjes ingenomen, dan nog kunnen de plastic flesjes zonder etiket nergens worden ingeleverd, dat probleem lossen we daar niet mee op.”
Handhavingsverzoek te snel loslatende etiketten
In samenwerking met het Leiden Advocacy Project on Plastic van de Universiteit van Leiden onder leiding van Esther Kentin heeft de Zwerfinator Foundation afgelopen december een handhavingsverzoek ingediend om maatregelen te treffen tegen drie leveranciers die volgens Groot gezamenlijk meer dan 80% van de plastic flesjes zonder etiketten in het zwerfafval leveren. Het betreft Spadel Nederland B.V., Coca-Cola Nederland en Dalphin International Group.
Groot: “De etiketten die makkelijk loslaten zijn van papier dat snel loslaat in vochtige omstandigheden of het zijn plastic stroken die maar op één plek aan de fles zijn vastgeplakt. Er zijn tal van andere soorten etiketten die veel beter vast blijven zitten, zoals bijvoorbeeld die van Fuze Tea, die ironisch genoeg ook door Coca-Cola Nederland wordt gemaakt. Ze kunnen het dus gewoon al.“
Gebrekkig onderzoek Verpact
In december publiceerde Verpact een rapport waarin onderzoek is gedaan naar in hoeverre mensen problemen ondervonden bij het inleveren van beschadigde plastic flessen. Slechts 16% van de ondervraagden zei hier problemen mee te hebben. Over het inleveren van plastic flessen zonder etiket wordt niets geschreven.
“Je kunt dit probleem ook helemaal niet meten door mensen op deze manier vragen te stellen” zo vindt Groot, “de flesjes en het probleem waar het hier om gaat liggen op straat en worden niet opgeraapt en niet ingeleverd, want ze zijn niks meer waard. Ze leveren geen problemen op bij de inname, want ze worden helemaal niet ingeleverd! En dat gaat ook niet veranderen met de zoveelste ludieke bewustwordingscampagne zoals die nu weer met DJ Donnie. Statiegeld is er gekomen omdat dat soort campagnes gewoon niet werken.”
ILT heeft half jaar nodig om een besluit te nemen
Het ILT heeft het handhavingsverzoek in behandeling genomen en zegt een half jaar nodig te hebben om tot een besluit te komen. Er zal onder andere worden gekeken of en in hoeverre de recyclebaarheid van plastic flesjes nadelig kan worden beïnvloed. Dat laatste vindt de Zwerfinator wel heel opmerkelijk, want “dat zou betekenen dat nu de recyclebaarheid van plastic flesjes met goede etiketten opeens in twijfel wordt getrokken. De etiketten moeten na inzameling natuurlijk goed te verwijderen zijn, ze moeten niet al ver daarvoor er spontaan afvallen.”
Links naar documenten
- Rapport onderzoek drankverpakkingen 2017-2024
- Handhavingsverzoek te snel loslatende etiketten
- Bijlage 1 bij handhavingsverzoek
- Bijlage 2 bij handhavingsverzoek
- Bijlage 3 bij handhavingsverzoek
Contactinformatie
- Dirk Groot – Zwerfinator
- Telefoon: 06-81503456
- Email: info@zwerfinator.nl
