Op 20 december kreeg ik een nieuwsbrief van Rijkswaterstaat waarin heel vrolijk werd vermeld dat de campagne “Natuurlijk ruim je ook iets op” een 8 scoorde en “opvallend en leuk” werd gevonden. Hoera! Vlaggen uit! Of toch niet?
Gister kreeg ik een link doorgestuurd naar het campagne-effectenonderzoek. Mooi rapportje met grafiekjes en tabellen enzo. Hou ik wel van. Daar kon ik niet uit afleiden dat de campagne iets has opgeleverd. Dus las ik de tekst. Zo hoort dat. En dan lees je dit soort zinnen:
- Voor de campagne ligt de frequentie waarin welwillenden zwerfafval oprapen op hetzelfde niveau als na de campagne.
- Ongeveer de helft van de welwillenden geeft aan in de komende maand vaker zwerfafval op te gaan rapen. Dit aantal is hetzelfde voor zowel vóór als na de campagne.
- Vier op de tien welwillenden ziet dat het oprapen van zwerfafval door steeds meer mensen wordt gedaan. Dit terwijl drie op de tien aangeeft dat steeds meer mensen in hun familie en/of vriendenkring. zwerfafval opraapt. Hierin zijn er geen verschillen te zien tussen voor de campagne en na de campagne
Samenvatting in de woorden van Zwerfinator: Er is geen ruk veranderd.
En of het ook nog heeft geleid tot minder zwerfafval, dat staat nergens. Dat kun je ook gewoon meten voor, tijdens en na een campagne. Niet zo moeilijk. Ik heb voor, tijdens en na de campagne zelf zwerfafvalonderzoek gedaan omdat ik dat nou eenmaal continu doe. Daarbij liep ik vaak langs de reclameposters en de stickers op de prullenbakken. En uit mijn cijfers kan ik zien dat de campagne niets heeft veranderd aan de hoeveelheid zwerfafval.
Dit heeft dan alleen al 277.135 euro aan reclame op radio en internet gekost. Geen idee welke kosten er nog meer zijn gemaakt, maar dat zal nog flink wat meer zijn. Het rapport zelf zal ook niet uit liefdadigheid zijn gemaakt. Weggegooid geld. De zoveelste zinloze campagne.
De campagne komt uit de koker van de landelijke koepelcampagne tegen zwerfafval die ook bekend staat onder de naam “Schouders Onder Schoon”. Een samenwerking van veel verschillende partijen die in juni 2020 is opgestart in opdracht van Stientje van Veldhoven.
Ik ben er in het begin kort bij betrokken geweest, natuurlijk vonden ze zwerfafvalonderzoek en monitoring ook belangrijk, maar dat werd ergens onderaan in de prioriteitenlijst gezet. Ze gingen voortvarend aan de slag met symptoombestrijding en vooral met oude wijn in nieuwe zakken te stoppen. Ik ben snel afgehaakt. Zonde van de tijd en de energie.
Het enige positieve aan de hele campagne is dat ze iets circulairs hebben gedaan, ze hebben namelijk klassieke ideeën en methodes opnieuw gebruikt. Wel jammer dat die al meer dan honderd jaar weinig tot geen effect hebben. Of in elk geval niet genoeg.
Weg met die trutcampagnes en nu eens serieus aan het werk. De staatssecretaris mag me ervoor bellen. Maar dan wel onder mijn voorwaarden en dan kunnen er aardig wat mensen op zoek naar nieuw werk.