Heb je problemen met het inleveren van beschadigde of platte blikjes en plastic flesjes met statiegeld? Meld het via het Meldpunt #Blikschade!
Er is nu eindelijk statiegeld op blikjes. Dat gaat veel zwerfafval schelen. Dat hebben we gezien bij de plastic flesjes. Veel mensen gooien hun blikjes en plastic flesjes namelijk niet meer zomaar op straat of in de prullenbak, maar leveren het in om hun geld terug te krijgen. Maar dat geldt niet voor iedereen. Er zijn ook mensen die het niets kan schelen en zonder enig probleem die 15 cent op straat gooien.
Maar er zijn dan ook weer mensen die dat blikje of flesje oprapen omdat ze die 15 cent wel willen hebben. Mensen die voorheen nooit iets opraapten. Dat wisten we al lang door de ervaringen in andere landen. Statiegeld is een zelfreinigend systeem waarbij de vervuiler betaalt en de opruimer wordt beloond.
Hierdoor wordt de tijd dat het blikje of plastic flesje blijft liggen gigantisch verkort met als resultaat dat de hoeveelheid blikjes en flesjes dat op straat en in de natuur ligt enorm afneemt. En dientengevolge ook de restschade voor de natuur. En daar draait het allemaal om.
Dat is mooi. Maar er is een probleempje. Misschien wel een groot probleem. Statiegeld Nederland stelt dat de blikjes en plastic flesjes hooguit licht gedeukt mogen zijn bij het inleveren. Wie zwerfafval raapt weet dat blikjes op straat vaak zwaar gedeukt zijn of platgereden door auto’s. Zelfde geldt voor de plastic flesjes. En daar krijg je volgens die regels dan geen geld voor.
Zwerfafvalrapers ruimen die evengoed wel op, maar ondanks dat die in aantal enorm zijn toegenomen de afgelopen jaren verminderde het aantal blikjes en plastic flesjes op straat maar niet. Daarom is er nu statiegeld op plastic flesjes en blikjes.
Als je geen geld krijgt voor beschadigde en platte blikjes en plastic flesjes, dan laten de statiegeldzoekers die ook liggen. Ze hebben geen inleverwaarde en dus geen opraapwaarde. Afgelopen jaar raapte Zwerfinator 17.484 blikjes en iets meer dan de helft daarvan was dusdanig beschadigd dat die niet zouden worden ingenomen. Van de statiegeldflesjes die hij vond was ook meer dan de helft beschadigd of plat of had geen etiket meer. Van het totaal aantal plastic flesjes dat hij in 2022 vond had slechts 20,5 procent opraapwaarde.
De beschadigde plastic flesjes kon hij bij de supermarkt in zijn wijk tot 1 april 2023 nog gewoon handmatig inleveren. Er was wat gedoe, maar geen probleem. Sinds de invoering van statiegeld op blikjes worden niet alleen de beschadigde blikjes daar niet meer ingenomen, maar ook de beschadigde flesjes nemen ze opeens niet meer in. Zie hiervoor deze vlog.
Zwerfinator voorspelt: Door dit beleid zal een groot deel van de blikjes en plastic flesjes gewoon op straat blijven liggen omdat ze dusdanig beschadigd zijn dat ze niet actief worden opgeraapt door geldzoekers. Dit ondermijnt het statiegeldsysteem en de doelstellingen met betrekking tot de afname van het aantal blikjes en plastic flesjes in het zwerfafval zal niet worden gehaald. De cijfers uit zijn onderzoeken naar de plastic flesjes wijzen al die kant op.
En nu het meest opmerkelijke: er zijn statiegeld-machines die de beschadigde en platte flesjes gewoon herkennen door de streepjescode. Die machines accepteren deze blikjes en flesjes en keren gewoon het statiegeld uit. Er is dus kennelijk geen technische beperking, alleen een beperking die is opgelegd vanuit Statiegeld Nederland. En dat is gewoon het bedrijfsleven.
Voor de recycling hoeven de blikjes en plastic flesjes helemaal niet onbeschadigd te zijn. De vorm en status veranderen namelijk niets aan het te recyclen materiaal. De blikjes en plastic flesjes worden niet hergebruikt zoals glazen bierflesjes. Er zijn zelfs innamemachines die de blikjes en flesjes direct na inname pletten. Dat maakt het hele verhaal alleen maar achterlijker.
De advocaat van de duivel in Zwerfinator zegt meteen dat het een mooi verdienmodel is: wel statiegeld innemen voor elk blikje en plastic flesje, maar het vervolgens niet uitkeren voor een deel ervan ondanks ze netjes worden ingeleverd. Een gouden strijkstok (of grijpstok) voor het bedrijfsleven dat zo lang fanatiek heeft gestreden tegen statiegeld.
Kunnen we hier nou iets tegen doen? Ja natuurlijk. Van alles. Laten we eerst eens beginnen met te inventariseren welke supermarkten de beschadigde plastic flesjes en blikjes gewoon innemen en welke niet. Daarvoor heeft Zwerfinator het Meldpunt #Blikschade geopend. Laat weten wat je ervaringen zijn bij jouw supermarkt door het formulier in te vullen
Zwerfinator maakt aan de hand van de meldingen een kaart waardoor in beeld komt welke supermarkten welwillend zijn en welke tegenwerken. Kunnen we ook meteen gebruiken om te bepalen waar we naartoe kunnen met ons beschadigde leeggoed en waar we onze boodschappen nog willen doen.
Deel dus je ervaringen via het Meldpunt #Blikschade. Ook voor je ervaringen met statiegeldflesjes.