De gang bij de voordeur van mijn huis ziet er uit als een bibliotheek. Planken vol boeken. De ene helft is van mijn vrouw, de andere helft van mij. En op dat deel van mij staan alleen maar wielerboeken. Ik ben er gek op. Ik verslind ze. Ik geniet ervan. En bovenal leer ik er van.
Ik ben een wielerliefhebber. Niet dat ik een actieve wielrenner ben. Zelfs geen toerfietser meer. Ik kijk graag naar wielrennen op TV en momenteel zijn het hoogtijdagen, de tour is namelijk bezig. La Grande Boucle. De kleine koningin.
Uren kan ik op de bank liggen kijken naar dit spektakel op TV. Op geen enkel vlak is mijn uithoudingsvermogen zo groot. De radio is nog mooier. En het allermooiste zijn de verhalen die erover geschreven worden. Goede schrijvers weten de tour van 1933 of 1975 nog veel spannender te maken dan de huidige tour en wat nog gaat komen. Elke keer als het tijdschrift De Muur op mijn deurmat valt, dan laat ik een klein plasje lopen.
Natuurlijk kijk ik ook graag naar “De Belg”. In België houden ze vele malen meer van de koers dan van hun eigen moeder of op café gaan. En ze hebben er een wielervocabulaire waar iedereen met een beetje taalgevoel alleen maar van kan genieten.
Ik ga niet alle prachtige wielertermen opnoemen, ik wil het over één wieleruitdrukking hebben nu. “In het pak genaaid zijn”. Dat is eigenlijk gewoon een Nederlandse uitdrukking, maar die in het wielrennen wel heel vaak toepasselijk is en dus ook wordt gebruikt door commentatoren. Wielrennen gaat over veel meer dan hard fietsen. Wie daar meer van wil weten moet “Het feest van list en bedrog” van Herman Chevrolet maar eens lezen. Of één van zijn andere fantastische boeken.
In het pak naaien betekent iemand oplichten of bedriegen. De meeste wielrenners hebben dat nodig om te winnen. Activisten ook soms. Of andere tactieken. Ik herlees af en toe bepaalde wielerboeken om uit te vinden hoe ik zo effectief mogelijk actie kan voeren. Het is voor mij meer bruikbaar dan de oorlogstactieken van Sun Tzu.
Een bekende klassieke tactiek om een gevaarlijke tegenstander uit te schakelen is de combine. Verschillende wielerploegen gaan samenwerken om de sterkste renner uit te schakelen. De statiegeldalliantie was ook gewoon een combine. De grote machtige lobby van de industrie werd zo gewoon gelost. Kansloos. Met minuten achterstand.
Er zijn nu een aantal waterleveranciers die ons in het pak proberen te naaien. Om statiegeld op plastic flesjes te ontwijken schakelen ze opeens over op tetra-pakken. Als eerste kwam Earth Water ermee. Ze vertellen een verhaal over duurzaamheid, maar een jaar geleden vertelde de CEO op LinkedIn dat het een geweldige oplossing was voor het “statiegeld-probleem”. Een wielrenner moet een goed geheugen hebben, dat hebben wij activisten ook.
Dat er nieuwe hippe en handige drankkartons worden ontwikkeld, dat zien ook wij activisten al een aantal jaren. We zien het, we melden het op social media en we geven het door aan politici. Die gaan er ook mee aan het werk. Want iedereen met een beetje boerenverstand dan wel wielerverstand weet dat er bedrijven zijn die deze pakken zullen gaan gebruiken. Al jaren roepen we dus ook al dat er statiegeld moet komen op álle drankverpakkingen, niet alleen op plastic flesjes en straks blikjes. Zolang er mazen in de wet zijn zullen er gewiekste vissen doorheen zwemmen.
Gister zagen we dat Dalphin, een populair watermerk waarvan we heel veel plastic flesjes op straat vinden, nu ook opeens water met smaakjes in kleine nieuw gemodelleerde Tetra-pakken met handige drinkdop op de mark zet. Drinkt net zo handig als een flesje, neemt net zo makkelijk mee. En geen statiegeld-gezeik.
Een tetra-pak lijkt geweldig, maar is veel slechter te recyclen dan een PET-flesje en bestaat ook voor een deel uit plastic, dus eenmaal in de natuur gewoon schadelijk. Punt.
Dit soort bedrijven zijn natuurlijk een grote schandvlek voor de industrie. Daar waar ik bedrijven die van oudsher een slechte naam hebben op dit vlak zie worstelen en mijns inziens oprecht proberen stappen de goede richting op te zetten en daar ook steeds vaker in slagen, zijn er toch altijd weer rotte appels in de mand. Ik geef toe, wij scheren de hele industrie vaak over één kam, net zoals de industrie dat voorheen met de consument deed, maar rot in de fruitmand slaat snel over.
Dit waren geen wieleruitdrukkingen, maar gewone beeldspraak. De link tussen het overstappen naar drankpakken en “in het pak naaien” is natuurlijk wel snel gelegd. Dit soort bedrijven probeert gewoon de boel op te lichten en te bedriegen. Ze proberen onder statiegeld uit te komen.
Natuurlijk erger ik me daaraan. Maar we hadden dit al lang voorzien. We roepen het al jaren. Daar hoef je geen profeet voor te zijn. Gelijk krijgen is niet altijd leuk. Maar als je iets ziet aankomen kun je er op anticiperen. Het vreemde is dat ik het eigenlijk wel een goede ontwikkeling vind. Ik hoop zelfs dat meer bedrijven over gaan stappen op deze nieuwe hippe drankkartons. Dan is het namelijk onvermijdelijk dat hier ook statiegeld op komt. De tweede kamer zit er bovenop, het wordt gemonitord door Rijkswaterstaat in opdracht van de Staatssecretaris, dus kom maar op. Dan zullen we jullie eens in het pak naaien! Maar eerst eten we jullie bord leeg.
En aan mijn Belgische medestrijders het volgende advies: de strijd om statiegeld in jullie land verloopt moeizamer, maar leer van jullie rijke wielerhistorie.
Het is koers!