In April en Mei 2022 deed Zwerfinator in België onderzoek naar drankverpakkingen in het zwerfafval. Wat hij aantrof stemde hem niet blij en hij kon maar één conclusie trekken: Ook in België is statiegeld hoognodig, zelfs nog meer dan in Nederland.
Onderzoek in België
Zwerfinator deed tussen 22 april en 4 mei 2022 onderzoek in zeven Belgische steden. Hij liep in totaal 47 kilometer door Merksem, Antwerpen, Brussel, Machelen, Fléron, Luik en Verviers en vond daarbij in totaal 1414 blikjes, 739 plastic flessen, 101 glazen flessen, 53 drankkartons en 91 drinkzakken. In totaal 2398 drankverpakkingen. Dit komt neer op een gemiddelde van 50,9 drankverpakkingen per kilometer.
Onderzoek in Nederland
In Nederland deed Zwerfinator sinds begin 2017 op dezelfde manier door heel Nederland 2836 kilometer onderzoek naar drankverpakkingen. Tot aan de invoering van statiegeld op kleine plastic flesjes schommelde het gemiddelde aantal drankverpakkingen in Nederland steeds rond de 35 stuks per kilometer. In hoeverre de metingen in België representatief zijn en vergelijkbaar met Nederland valt niet goed te zeggen, maar maar in de onderzoeken in Nederland lag er op het aantal drankverpakkingen per kilometer op de onderzochte trajecten zelden boven de 50,9, het gemiddelde van het onderzoek in België.
Plastic flessen in het zwerfafval
In Nederland schommelde het aantal plastic flesjes de afgelopen jaren rond de 8 stuks per kilometer. In het eerste halfjaar van 2022 was dat in de onderzoeken van Zwerfinator gedaald tot 2,5 per kilometer. De invoering van statiegeld heeft dus geleid tot een afname van het aantal plastic flesjes met zo’n zeventig procent. Dit had nog hoger kunnen zijn als er ook statiegeld zou zijn ingevoerd op plastic flesjes met sappen, zuivel en alcoholische dranken.
In het onderzoek in België lagen er per kilometer gemiddeld 13,6 kleine plastic flesjes. Veel meer dan gemiddeld in Nederland dus. Ook opvallend was de hoeveelheid grote plastic flessen die werden gevonden, in totaal 98 stuks, ofwel 2,1 per kilometer. In Nederland vindt Zwerfinator zeer zelden grote plastic flessen. De reden is simpel, in Nederland zit er al jaren statiegeld op de grote plastic flessen. In totaal werden er dus bijna twee keer zoveel plastic flessen per kilometer gevonden als in Nederland voor de invoering van statiegeld op kleine plastic flesjes.
Blikjes in het zwerfafval
Het aantal blikjes in het onderzoek in België was 30 per kilometer. In Nederland schommelde dit gemiddelde tot de invoering van statiegeld op plastic flesjes in Nederland rond de 22. Na de invoering van statiegeld op plastic flesjes is dit licht toegenomen tot 23,7 per kilometer. Op blikjes zit in Nederland nog geen statiegeld, dat komt eind 2022. De lichte toename van de blikjes op straat wordt zeer waarschijnlijk veroorzaakt door mensen die momenteel kiezen voor het blikje zonder statiegeld boven het plastic flesje met statiegeld.
Aantallen en verhoudingen
De aantallen per kilometer zijn mogelijk niet representatief voor heel België. We kunnen wel zeggen dat er op de onderzochte trajecten zeer veel drankverpakkingen lagen. Tijdens het onderzoek in België werden 2,2 keer zoveel blikjes gevonden als kleine plastic flesjes. In Nederland lagen er tot de invoering van statiegeld op plastic flesjes 2,7 keer zoveel blikjes als kleine plastic flesjes. Door de sterke afname van het aantal plastic flesjes in het zwerfafval door statiegeld en de lichte toename van de blikjes liggen er in Nederland nu bijna tien keer zoveel blikjes als plastic flesjes.
De PMD-zak
In België wordt de plastic PMD-zak die voor de deur moet worden gezet vaak als wapen genoemd tegen zwerfafval. Tijdens een van de onderzoeken stonden de straten vol met deze zakken. In deze straten waren gewoon blikjes en plastic flesjes als zwerfafval te vinden, op straat en in het groen. Uit sommige zakken rolden de flesjes zelfs zo de straat op. Een mooie manier van inzamelen die helaas niet helpt tegen zwerfafval zoals statiegeld dat wel doet en die ook niet zulke hoge inzamel- en recyclingpercentages haalt.
De Purmerendse wethouder Mario Hegger zei eens: “Prullenbakken ruimen geen zwerfafval op”. Deze wijsheid kan ook worden toegepast op de PMD-zakken. Statiegeld doet dat wel, het is een zelfreinigend systeem waarbij de vervuiler betaalt en de opruimer wordt beloond.
Conclusie
Blijft voor Zwerfinator niets anders dan te concluderen dat in de strijd tegen zwerfafval en plastic vervuiling ook in België statiegeld gewoon broodnodig is. Het heeft zich al bewezen in tal van landen en ook in Nederland blijkt het zeer effectief. Dus Hup Vlaanderen! Allez Wallonie! Allex Bruxelles! Subiet aan het statiegeld. Entrez rapidement la consigne!
Purmerend, 15 juni 2022
Dirk Groot – Zwerfinator
+31681503456
www.zwerfinator.nl
Over de Zwerfinator
Zwerfinator doet al ruim zes jaar gedetailleerd onderzoek naar Zwerfinator door heel Nederland. Dit doet hij voor zichzelf, maar ook onder andere in opdracht van gemeenten en bedrijven. Hij fotografeert bij deze onderzoeken elk stuk zwerfafval dat hij opraapt en voegt later datalabels toe aan de foto’s waarin hij aangeeft welke soort zwerfafval het betreft, de grondstof waar het van gemaakt is, waar het voor gebruikt is en indien mogelijk het merk. In de foto’s wordt automatisch de geolocatie opgeslagen en het tijdstip dat de foto gemaakt is. Met de data die hij zo verzameld kan hij allerlei statistieken, grafieken en kaarten maken waarmee inzicht wordt verkregen van het zwerfafval. Hiermee kunnen gerichte maatregelen worden gezocht en genomen, variërend van aanpassingen in de omgeving, gerichtere en betere opruimplanning, doeltreffende aanpassing en vermindering van verpakkingen et cetera.
De data die Zwerfinator de afgelopen jaren heeft verzameld over rondzwervende drankverpakkingen wordt door Rijkswaterstaat zelfs meegenomen in de halfjaarrapportages over dit onderwerp. De onderzoeken en campagnes van Zwerfinator hebben al tot een aantal zeer tastbare resultaten en de bijbehorende media-aandacht geleid. In 2019 werd hij verkozen tot nummer 1 in de Duurzame 100 van het dagblad Trouw.