Er lagen in het derde kwartaal 75 procent minder blikjes op straat dan voor de invoering van statiegeld, maar het aantal wegwerpbekers nam ondanks de plastictoeslag niet af. Dat zijn de belangrijkste bevindingen in het vandaag gepubliceerde rapport van Zwerfinator Dirk Groot over drankverpakkingen en bekers in het zwerfafval.
Afname blikjes veel groter dan 32%
Dat de afname van de blikjes zo sterk afwijkt van de onlangs gepubliceerde cijfers van Rijkswaterstaat is volgens Groot niet verwonderlijk. “Rijkswaterstaat heeft in het eerste halfjaar slechts één meetronde gedaan na 1 april. In het tweede kwartaal zaten we in een overgangsfase waarin nog veel oude blikjes zonder statiegeld werden verkocht en er lagen ook nog veel oude blikjes op straat, logisch dat er dan nog niet zo’n grote afname is.”
Aantal blikjes per kilometer in derde kwartaal
Ontwijking van statiegeld
Groot maakt normaal twee keer per jaar een rapportage waarvan de cijfers ook worden meegenomen in de rapportage van Rijkswaterstaat. Hij vond het vanwege de huidige discussies nuttig en nodig een tussentijdse rapportage te maken om de actuele cijfers te laten zien. De positieve effecten van statiegeld op het zwerfafval zijn groot, er valt nog wel een en ander te verbeteren. Zo neemt het aantal drankkartons op straat toe doordat bedrijven van plastic flesjes met statiegeldplicht over zijn gestapt naar drankkartons.
“Ontwijking van statiegeld met dit soort verpakkingen vol plastic zijn een stap in de verkeerde richting” zegt Groot “het statiegeldsysteem moet verder worden dichtgetimmerd, eigenlijk zou er statiegeld moeten komen op alle to-go-drankverpakkingen”. Voor meer informatie verwijst hij naar het rapport van Project #Pakzooi dat hij samen met de Plastic Soup Surfer maakte.
Aantal grotere drankkartons in derde kwartaal
Statiegeld op alle plastic flesjes
Groot pleit net als het ILT voor uitbreiding van de statiegeldplicht naar alle plastic flesjes, dus ook die voor vruchtensap, zuivel en alcoholhoudende dranken. Sinds vorig jaar mag er op basis van vrijwilligheid statiegeld worden geheven op flesjes met vruchtensap en dat is terug te zien in de cijfers van de Zwerfinator. Hij vond afgelopen kwartaal 60 procent minder sapflesjes, maar net zoveel flesjes voor zuivel en wijn als voorheen. “Hoe duidelijk wil je het hebben?” zegt Groot, waaraan hij toevoegt “En hoe mooi is het om te zien dat er genoeg bedrijven zijn die dit gewoon doen, zonder dwang, dat kan dus ook!”.
Aantal plastic flesjes zonder statiegeldplicht
Beschadigde blikjes en flesjes en loslatende etiketten
De cijfers zijn positief, maar Groot ziet nog wel veel verbeterpunten. Zo vindt hij veel blikjes en plastic flesjes die zo beschadigd zijn dat ze niet worden ingenomen. Van alle plastic flesjes die hij vond was slechts 22 procent in te leveren. “Er zijn mensen die blikjes en flesjes met statiegeld op straat gooien, die worden snel door anderen opgeraapt vanwege het geld. Maar die beschadigde exemplaren blijven gewoon liggen, zijn geen geld meer waard, hebben geen opraapwaarde. De nadruk van de aanpassingen om de doelstellingen van statiegeld te halen wordt nu vooral gelegd op meer inleverpunten, daar ben ik ook zeker voorstander van, maar dan heb je alleen maar meer punten waar je ze niet kunt inleveren. Er moet gewoon innameplicht komen voor platte en gedeukte blikjes.”
Groot laat ook zien dat hij veel plastic flesjes vindt zonder etiket. “bepaalde etiketten laten snel los en dan zit er geen streepjescode meer op en dan en kun je het flesje niet inleveren. Die blijven dus ook liggen. In de wet staat dat de statiegeldaanduiding onuitwisbaar op de fles moet staan, daar kan en moet simpelweg op gehandhaafd worden.”
Geen afname wegwerpbekers
Voor het eerst rapporteert Zwerfinator ook over de wegwerpbekers op straat. Er heeft geen afname plaatsgevonden door de recent ingevoerde plastictoeslag. Groot vindt dat niet verwonderlijk omdat de beker na gebruik de extra geldwaarde is verloren. “Mensen gaan dus niet anders om met de beker na gebruik. En dat kleine beetje extra geld voor een duur product verandert ook het gedrag van de mensen niet”. Groot pleit daarom voor een goed statiegeldsysteem voor to-go-bekers. Toch is er nog wel een positief effect van de plastictoeslag, veel bedrijven hebben de plastic deksels voor drinkbekers vervangen door kartonnen varianten. “Dat is mooi nieuws voor de restschade van zwerfafval voor de natuur, maar het wordt nog steeds zwerfafval en het is eigenlijk nog steeds onnodig eenmalig grondstoffengebruik.
Aantal wegwerpbekers per kilometer in zwerfafval
Voor meer informatie
Rapport onderzoek drankverpakkingen en bekers 2023Q3 -> Download via deze link
Rapport Project Pakzooi over toename drankkartons in zwerfafval -> Download via deze link
Contact:
- Dirk Groot
- 06-81503456
- info@Zwerfinator.nl